৫ জুন বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱস। প্ৰতি বছৰৰ দৰে এইবাৰো বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱস উদযাপন কৰিবলৈ সাজু হৈছে বিশ্ববাসী। ব্যতিক্ৰম নহয় অসমো। এইবাৰ বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱসৰ মূল মন্ত্ৰ হৈছে "প্লাষ্টিক প্ৰদূষণক পৰাস্ত কৰা"। বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱসৰ এনে মহা আয়োজনৰ প্ৰাকমুহূৰ্তত তেজপুৰৰ প্ৰাণজিৎ কটকীৰ এই লেখা এইবাৰৰ মোৰ মত শিতানত আগবঢ়োৱা হৈছে।
প্ৰতি বছৰে ৫ জুন তাৰিখে উদযাপন কৰা বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱসে পৰিৱেশ বিষয়সমূহৰ ওপৰত সজাগতা বৃদ্ধি আৰু ব্যৱস্থা গ্ৰহণৰ বাবে এক বিশ্বব্যাপী মঞ্চ হিচাপে কাম কৰি আহিছে। এই বছৰৰ পৰিৱেশ দিৱসৰ বিষয়বস্তু হৈছে "প্লাষ্টিক প্ৰদূষণক পৰাস্ত কৰা", যিটো হৈছে বিশ্বজুৰি ব্যক্তি, সম্প্ৰদায় আৰু চৰকাৰসমূহে একত্ৰিত হৈ প্লাষ্টিক প্ৰদূষণৰ ব্যাপক সমস্যাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ কৰা এক সমাৱেশৰ আহ্বান।
প্লাষ্টিক প্ৰদূষণ বৰ্তমান সময়ৰ অন্যতম উল্লেখযোগ্য প্ৰত্যাহ্বান হৈ পৰিছে, যিয়ে পৰিৱেশ তন্ত্ৰ, মানৱ স্বাস্থ্য আৰু গ্ৰহটোৰ সামগ্ৰিক মংগলৰ প্ৰতি ভয়াৱহ ভাবুকি কঢ়িয়াই আনিছে। এই বিষয়টোৰ জৰুৰীতাক আমি স্বীকাৰ কৰি বহনক্ষম সমাধান বিচাৰিবলৈ সামূহিকভাৱে কাম কৰাৰ সময় আহি পৰিছে।
বহুমুখী আৰু সুবিধাজনক সামগ্ৰী প্লাষ্টিকে আমাৰ জীৱনৰ প্ৰায় প্ৰতিটো দিশতে বিয়পি পৰিছে। পেকেজিঙৰ পৰা নিৰ্মাণ, স্বাস্থ্যসেৱাৰ পৰা পৰিবহণলৈকে ই এক অপৰিহাৰ্য ভূমিকা পালন কৰে।
কিন্তু ইয়াৰ স্থায়িত্ব আৰু অৱক্ষয়ৰ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতাই ইয়াক পৰিৱেশৰ বাবে এক ভাবুকি কৰি তোলে। প্ৰতি বছৰে ৩০ কোটি টনতকৈ অধিক প্লাষ্টিকৰ আৱৰ্জনা উৎপন্ন হয়, যাৰ এক উল্লেখযোগ্য অংশ আমাৰ সাগৰ, নদী আৰু লেণ্ডফিলত শেষ হয়।
এই প্ৰদূষণে সাগৰীয় জীৱ, স্থলজ পৰিৱেশ তন্ত্ৰ, আনকি মানুহৰ স্বাস্থ্যতো বিৰূপ প্ৰভাৱ পেলায়। প্লাষ্টিক প্ৰদূষণে পৰিৱেশ তন্ত্ৰত বিধ্বংসী ৰূপ ধাৰণ কৰে, প্ৰাকৃতিক প্ৰক্ৰিয়াত ব্যাঘাত জন্মায় আৰু জৈৱ বৈচিত্ৰ্য বিপন্ন কৰে।
সাগৰীয় জীৱ-জন্তুৱে ভুলতে প্লাষ্টিকৰ ধ্বংসাৱশেষ সেৱন কৰে, যাৰ ফলত শ্বাসৰুদ্ধ হৈ পৰে, পাচনতন্ত্ৰ বন্ধ হৈ পৰে আৰু মৃত্যু হয়। প্লাষ্টিকৰ আৱৰ্জনাবোৰে সাগৰীয় জীৱবোৰক জটিল কৰি পেলায়, যাৰ ফলত ইহঁতৰ গতিশীলতাত বাধাৰ সৃষ্টি হয় আৰু গুৰুতৰভাৱে আঘাতপ্ৰাপ্ত হয়।
তদুপৰি প্লাষ্টিক প্ৰদূষণে প্ৰবল প্ৰাচীৰ আৰু সাগৰীয় ঘাঁহৰ বিচনাৰ দৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ বাসস্থানত প্ৰভাৱ পেলায়, যাৰ ফলত জৈৱ বৈচিত্ৰ্য আৰু পৰিৱেশগত ভাৰসাম্যহীনতা হেৰুৱাই পেলায়। পৰিৱেশগত প্ৰভাৱৰ বাহিৰেও প্লাষ্টিক প্ৰদূষণে মানুহৰ স্বাস্থ্যৰ প্ৰতিও বিপদৰ সৃষ্টি কৰে।
পাঁচ মিলিমিটাৰতকৈ কম আকাৰৰ সৰু সৰু প্লাষ্টিক কণা মাইক্ৰ’প্লাষ্টিক খাদ্য শৃংখলত অনুপ্ৰৱেশ কৰিছে। এই মাইক্ৰ’প্লাষ্টিকবোৰ সাগৰীয় খাদ্য, টেপৰ পানী, আনকি আমি উশাহ লোৱা বতাহতো পোৱা যায়।গ্ৰহণ কৰিলে মানুহৰ শৰীৰত জমা হ’ব পাৰে, যাৰ ফলত হৰম’নৰ বিঘিনি, শ্বাস-প্ৰশ্বাসজনিত সমস্যা আৰু অন্যান্য বিভিন্ন স্বাস্থ্যজনিত সমস্যাৰ সৃষ্টি হ’ব পাৰে। সেয়েহে আমাৰ মংগল ৰক্ষাৰ বাবে প্লাষ্টিক প্ৰদূষণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়াটো অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ।
প্লাষ্টিকমুক্ত ভৱিষ্যতৰ বাবে সমাধান:
প্লাষ্টিক প্ৰদূষণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ বহুমুখী পন্থাৰ প্ৰয়োজন, য’ত ব্যক্তি, সম্প্ৰদায়, চৰকাৰ আৰু উদ্যোগ জড়িত হৈ থাকে। প্লাষ্টিক প্ৰদূষণক পৰাস্ত কৰিবলৈ আৰু বহনক্ষম ভৱিষ্যতৰ পথ প্ৰশস্ত কৰিবলৈ কিছুমান মূল কৌশলঃ
১)হ্ৰাস আৰু পুনৰ ব্যৱহাৰ: পুনৰ ব্যৱহাৰযোগ্য বেগ, বটল, আৰু পাত্ৰৰ দৰে বিকল্প বাছি লৈ প্লাষ্টিকৰ ব্যৱহাৰ কম কৰক। একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিকক না কওক আৰু টেকসই, দীৰ্ঘস্থায়ী বিকল্প বাছি লওক।
২)দায়িত্বশীলভাৱে পুনঃব্যৱহাৰ কৰক: প্লাষ্টিক প্ৰদূষণ হ্ৰাস কৰিবলৈ সঠিক আৱৰ্জনা ব্যৱস্থাপনা আৰু পুনঃব্যৱহাৰৰ আন্তঃগাঁথনি অতি প্ৰয়োজনীয়। চৰকাৰসমূহে দক্ষ পুনঃব্যৱহাৰ ব্যৱস্থাত বিনিয়োগ কৰিব লাগিব আৰু নাগৰিকসকলৰ মাজত আৱৰ্জনা সঠিক নিষ্কাশনৰ বিষয়ে সজাগতা বৃদ্ধি কৰিব লাগিব।
৩)বহনক্ষমতাৰ বাবে উদ্ভাৱন আৰু ডিজাইন: উদ্যোগসমূহে পৰিৱেশ-বন্ধুত্বপূৰ্ণ পেকেজিং সমাধান বিকশিত কৰাত মনোনিৱেশ কৰিব লাগে আৰু জৈৱ-বিঘ্নিত সামগ্ৰীৰ ব্যৱহাৰক অগ্ৰাধিকাৰ দিব লাগে। উদ্ভিদ ভিত্তিক প্লাষ্টিক আৰু পচন সাৰ সামগ্ৰীৰ দৰে উদ্ভাৱনে প্লাষ্টিকৰ আৱৰ্জনা বহু পৰিমাণে হ্ৰাস কৰাত সহায় কৰিব পাৰে।
৪)শিক্ষা আৰু সজাগতা: প্লাষ্টিক প্ৰদূষণৰ পৰিণতিৰ বিষয়ে সম্প্ৰদায়সমূহক জ্ঞান দিয়া আৰু বহনক্ষম পদ্ধতিসমূহক উৎসাহিত কৰা। বিদ্যালয়, বেচৰকাৰী সংস্থা, আৰু চৰকাৰে পৰিৱেশ সাক্ষৰতাক প্ৰসাৰিত কৰিবলৈ আৰু আচৰণ পৰিৱৰ্তনক অনুপ্ৰাণিত কৰিবলৈ সহযোগিতা কৰিব লাগে।
৫)নীতি আৰু আইন প্ৰণয়ন: চৰকাৰে একক ব্যৱহাৰৰ প্লাষ্টিক উৎপাদন আৰু ব্যৱহাৰ সীমিত কৰিবলৈ কঠোৰ নীতি-নিয়ম প্ৰণয়ন কৰিব লাগিব। পৰিৱেশ-বন্ধুত্বপূৰ্ণ বিকল্পক উৎসাহিত কৰা আৰু অমান্যতাৰ বাবে শাস্তি আৰোপ কৰিলে প্লাষ্টিকমুক্ত ভৱিষ্যতৰ দিশত পৰিৱৰ্তন হ’ব পাৰে।
এই বিশ্ব পৰিৱেশ দিৱসত আহক আমি "প্লাষ্টিক প্ৰদূষণক পৰাস্ত কৰক" শীৰ্ষক বিষয়বস্তুৰ অধীনত একত্ৰিত হৈ প্ৰকৃত পৰিৱৰ্তন আনিবলৈ প্ৰতিশ্ৰুতিবদ্ধ হওঁ। প্লাষ্টিক প্ৰদূষণৰ বিৰুদ্ধে যুঁজ দিয়া আৰু ভৱিষ্যত প্ৰজন্মৰ বাবে আমাৰ পৰিৱেশ সুৰক্ষিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত আমাৰ প্ৰত্যেকৰে ভূমিকা আছে।
বহনক্ষম বিকল্পক আকোৱালি লৈ, সজাগতা বৃদ্ধি কৰি, উদ্যোগ আৰু চৰকাৰৰ পৰা পৰিৱৰ্তনৰ দাবী কৰি আমি এনে এখন পৃথিৱী সৃষ্টি কৰিব পাৰো য’ত প্লাষ্টিক প্ৰদূষণ অতীতৰ কথা হৈ পৰে। আমি একেলগে প্লাষ্টিক প্ৰদূষণক পৰাস্ত কৰি সেউজীয়া, পৰিষ্কাৰ আৰু সুস্থ গ্ৰহ এটাক লালন-পালন কৰিব পাৰো।
