সামাজিক দুৰত্বঃ ঘৰে ঘৰে মানসিক বিকাৰ, সমাধানৰ উপায় কি…

কোৰোনাৰ বাবে কেৱল যে, দুখীয়া লোকসকলে অসুবিধাত পৰিছে তেনে নহয়। একাংশ ধনী লোকো আতৰি থাকিবলগীয়া হৈছে পৰিয়ালৰ পৰা। সেইসকল লোক আন কোনো নহয়, চিকিৎসক, আৰক্ষী, স্বাস্থ্য সেৱাৰে জড়িত লোকসকল। তেওঁলোকে দিন ৰাটি একাকাৰ কৰি কাম কৰিছে। মন কৰিলেও আহিব নোৱাৰে ঘৰলৈ। ৰোগীৰ কাষৰ পৰা এবাৰলৈ যদি ঘৰলৈ আহিছে তেতিয়া তেওঁলোক আতঁৰি থাকিবলগীয়া হয় পৰিয়ালৰ লোকৰ পৰা। কিযানিবা কোৰোনা ভাইৰাছে তেওঁৰ ঘৰখন থানবান কৰি যায়।

কিছুদিন পূৰ্বে আমাৰ দৃষ্টিত পৰা কিছু ছবিয়ে আজিও চকুপানীয়ে মুখ মণ্ডল উপচাই পেলায়। ৭ দিন কাম কৰাৰ অন্তত দেশৰ তথা বিশ্বৰ আন প্ৰান্তৰ দৰেই অসমৰো চিকিৎসকসকলক আইছ'লেশ্যনৰ বাবে প্ৰেৰণ কৰা হৈছে। তেওঁলোক ১৪ দিন পৃথককৈ থাকিব। দেখিবলৈ নাপায় পৰিয়ালৰ লোকক। সেইয়া কেৱল আপোনাৰ মোৰ দৰে লোকসকলৰ জীৱন ৰক্ষাৰ বাবেই তেওঁলোকে কৰিবলগীয়া হৈছে। সংবাদমাধ্যমৰ লোকসকলো ব্যতিক্ৰম নহয়। বিগত কেইদিনত আন লোকসকলৰ সমান্তৰালকৈ সংবাদমাধ্যমৰ লোকসকলেও কষ্ট কৰিবলগীয়া হৈছে।

প্ৰায় ৬৫ শতাংশ শিশুৱে অভিভাৱকৰ প্ৰহাৰৰ সন্মুখীন হৈছে এইকেইটা দিনত। দৈনিক সুৰা সেৱন কৰা লোকসকলে সুৰাৰ বাবে হাহাকাৰ কৰিবলগীয়া হৈছে। যাৰ বাবে বৃদ্ধি পাইছে গৃহ কন্দল। শিশুসকলে পূৰ্বৰ দৰে ইজি খাদ্য পোৱা নাই। দৈনিক হাজিৰা কাম কৰা লোকসকল এইকেইদিন ঘৰতে আবদ্ধ। খাবলৈ খাদ্যৰ অভাৱ। তাৰ মাজতে চৰকাৰে খাদ্য-সামগ্ৰী বিতৰণ কৰিছে। পিছে এই অসম মুলুকত খাদ্য সামগ্ৰী অধিকাংশ ৰাজনৈতিক নেতাৰ অংহি-বংহিয়েহে লাভ কৰিছে। তাৰো প্ৰমাণ ৰাজ্যৰ সংবাদমাধ্যমত দেখিবলৈ পোৱা ছবিবোৰেই।

চৰকাৰে দিয়া ১০০০ টকাটোও যদু-মধুৰ হাতত পৰা নাই। একাংশ ধনীৰ দোলালেহে পাইছে সেই ধন। মালিকৰো উপদ্ৰৱ হৈছে ভাৰাতীয়াৰ ওপৰত। হাঁহি ফুৰ্টি নাইকীয়া হৈছে। পৰিয়ালৰ লোকক লগ পোৱাৰ হাবিয়াস নাইকীয়া হৈছে। পূৰ্বে কেবাদিনলৈ দেখিবলৈ নোপোৱা পৰিয়ালৰ সদস্যক এতিয়া সদায় কাষত পাইছে তাৰ মাজতে খাদ্যৰ বাবে হাহাকাৰ। মুখ্যমন্ত্ৰীয়ে আৰক্ষীৰ লোকসকলক দিছে মনোৱল।

সামাজিক দুৰত্বৰ ব্যৱহাৰিক অৰ্থ কিছু পৰিমাণে সলনি হোৱাৰ দৰেও কাৰ্য এইখন অসমত হৈছে। জন্মগত সামাজিক পৰিৱেশটো ছ'চিয়েল ডিচটেনছে অসামাজিক তৰি তুলিছে। একাকীত্বত সকলো ভুগিছে। সেইটোৱে মনবোৰ সলনি কৰি দিছে। মনোবিজ্ঞানীৰ মতে সামাজিক দুৰত্বৰ সংজ্ঞাই ১০ শতাংশ হ'লেও মনত প্ৰভাৱ পেলাব পাৰে। আমাক ইজনক-সিজনৰ পৰা আতৰাই আনিব পাৰে। তাৰ মাজতে আকৌ এনে সমস্যা সমাধানৰ বাবে জনহিতজনসেৱাৰ্থে চিন্তা কৰা আৰক্ষীয়ে ব্যৱস্থা হাতত লৈছে।

অসমৰ আন কথা নকলেও ৰাজ্যৰ লগতে দেশৰ বাহিৰত পঢ়া-শুনা বা কাম কৰাৰ বাবে প্ৰায় ১০-১২ লাখ লোক থাকে। তাৰে একাংশ ঘৰলৈ আহিলে। আন এচাম ঘৰৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হৈছে। নিশা তেওঁলোকে লকডাউন দিয়াৰ দিনাৰে পৰা জিৰণি চ'ৰা, ষ্টেচন আদিত থাকিব লগা হৈছে। এনে মানুহক লৈ আশংকাত আছে পৰিয়ালৰ লোক। তাৰ মাজতে আকৌ চাকৰি হেৰুৱাইও কিছুলোক ঘৰত আছেহি। তেনেলোক ঘৰতে নিসংগতাত ভুগিছে। মানসিক ভাৱে ভাগি পৰিছে। চাকৰি হেৰুৱাই নিজৰ ভৱিষ্যত অন্ধকাৰ হোৱা দেখিছে। বিভিন্ন কথা আছিল, মনত আছিল হাজাৰ প্ৰতিশ্ৰুতি। কাম কৰি ঘৰৰ সদস্যসকলক চলিবলৈ পইচা দিয়ে বহুলোকে।

এই বহাগতে হাজাৰজনে বিয়া কৰোৱাৰ বাবে মনস্থ কৰিছিল। এতিয়া জীৱনে আছে অনিশ্চয়তাত। বিয়া পিছৰে কথা। ছোৱালীৰ লগতে ঘৰৰ মুখীয়ালো অনিশ্চিত ভৱিষ্যতত ভুগিছে। দৈনিক কাম কৰা মানুহ এতিয়া ঘৰতে আবদ্ধ হৈ পৰাৰ বাবে মানসিকভাৱে অশান্তিত ভুগিছে। ঘৰত কেৱল সমস্যাক লৈ হৈছে আলোচনা। সমস্যাৰ সৃষ্টি হ'ব সমাধান নাই। দুখীয়াবোৰ নিস্কৰ্মা হৈ থাকি ধ্বংস হৈ পৰিব। তাৰ মাজতে সৃষ্টিশীল মনৰ একাংশই নতুনকৈ জীৱনটো চাবলৈ শিকিছে।

এনে মানসিক অৱসাদ দূৰ কৰিবলৈ একাংশ ক্লিনিকেল মনোবিজ্ঞানীয়ে অৱশ্যে ব্যৱস্থা গ্ৰহণ নকৰা নহয়। আপোনাৰ দুখ-যাতনা উপশমৰ বাবে সাজু একাংশ ক্লিনিকেল মনোবিজ্ঞানী আৰু মোনোৰোগ চিকিৎসক। তেওঁলোক পূৰ্বৰে পৰা বিভিন্ন ৰোগীৰ সৈতে ব্যস্ত থাকিবলগীয়া হয়। তাৰ মাজতে এতিয়া ব্যস্ততা দুগুণ বাঢ়িছে। প্ৰতিটো মুহুৰ্ততে এইসকল ক্লিনিকেল মনোবিজ্ঞানী আৰু মনোৰোগ চিকিৎসকে আপোনাক মানসিকভাৱে সৱল কৰিবলৈ চেষ্টা কৰি আছে। কাৰণ এটাই- তেওঁলোকে কয় "ভাগি নপৰিব, আপুনি ভাগি পৰিলে আপোনাৰ পৰিয়ালৰ লোকসকলক মানসিক শক্তি কোনে দিব"। আপোনাৰ ক্ৰোধ, ভীতি, একাকীত্ব, সংশয় দূৰ কৰাৰ বাবে আপুনি ফোন কৰিব পাৰে। ফোনতে তেওঁলোকে সমাধান দিব। নিৰ্দিষ্ট সময় আছে এইসকল বিশেষজ্ঞক ফোন কৰাৰ বাবে। তালিকাখনত চাওঁক তেওঁলোকৰ ফোন নম্বৰসমূহ।

প্ৰতিগৰাকী বিশেষজ্ঞই কেইঘন্টামানৰ বাবে সেৱা আগবঢ়াই দৈনিক। এতিয়া তেওঁলোক ৬গৰাকীয়ে সেৱা আগবঢ়াই আছে। ৭ তাৰিখৰ পৰা দৈনিক ৫-৬ টা ফোন এগৰাকী বিশেষজ্ঞই লাভ কৰিছে। কোনো লোক মানসিকভাৱে ভাগি পৰা, কোনোৱে আকৌ আৰ্থিক অনাটনত পৰিছে। আন কোনো আকৌ অসমৰ বাহিৰত আবদ্ধ হৈ আছে, তেওঁলোকক সহায় লাগে। এনে কিছু মানুহো তেওঁলোকে পাইছে যিসকলে বিগত কেইটা দিনত নিজৰ ঔষধসমূহো ক্ৰয় কৰিব পৰা নাই। ফোন লাভ কৰাৰ লগে লগেই এই সকল বিশেষজ্ঞই প্ৰতিটো সমস্যাৰে সমাধান দিছে। কেতিয়াবা তেওঁলোকৰ জিলা প্ৰতিনিধিসকলৰ সৈতে যোগাযোগ কৰাই দিছে। মনত মনোৰঞ্জন দিবলৈও কেতিয়াবা চেষ্টা কৰিছে। আন কেতিয়াবা কোভিড-১৯ৰ প্ৰসংগতো কোনো লোকে প্ৰশ্ন কৰে। সেই সমাধানো তেওঁলোকে দিছে। পৰামৰ্শ দিয়ে ১০৪ বা ১০৮ত ফোন কৰিবলৈ।

এতিয়ালৈকে প্ৰতিগৰাকী বিশেষজ্ঞই ক'মকৈ হ'লেও ২৭-৩০ টা ফোন লাভ কৰিছে। এইয়া সংকটৰ সময়। এই সময়ত সকলোৱে ইজনে সিজনৰ হাত ধৰি আগুৱাব লাগিব। এইসকল বিশেষজ্ঞ তাৰেই উদাহৰণ। তেওঁলোকক জিএমচিএইচ আৰু অসম আৰক্ষীয়ে সহায় কৰিছে। তাৰ মাজতে এনে কিছু ফোনো পাইছে যেতিয়া কোনোবাই চিঞৰি চিঞৰি কৈছে, "আপুনি কোৱাৰ দৰে মই কাম কৰি এতিয়া সুস্থ হৈছো।"

এইকেইদিন ঘৰতে আবদ্ধ সকলো লোক। মনত যিকোনো চিন্তা আহিব পাৰে। সাহসেৰে নিজে নিজৰ কাম কৰিব লাগিব। ক্লিনিকেল মনোবিজ্ঞানী চন্দামিতা চৌধুৰীয়ে যুৱ প্ৰজন্মৰ বাবে কিছু পৰামৰ্শ দি কয়, "ঘৰত থকা লৰা-ছোৱালীসকল সন্মুখীন হোৱা সমস্যাসমূহৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পাবৰ বাবে পৰিস্থিতিসমূহৰ সৈতে মুখামুখী হ'বলৈ কয়। তেওঁ কয় যদিহে কোনো লোকে মনতে ভয়-শংকা অনুভৱ কৰিছে তেতিয়া তেওঁলোকে নিজে কি কৰিব পাৰে সেয়া চিন্তা কৰিব লাগিব। প্ৰথম তেওঁ অভিভাৱকৰ সৈতে সমস্যাৰ সন্দৰ্ভত কথা পাতিব পাৰে। অভিভাৱকসকলেও এইক্ষেত্ৰত কথা পাতি নিজ লৰা-ছোৱালীৰ সৈতে সমস্যা সম্পৰ্কে সুধিব পাৰে।" চন্দামিতা চৌধুৰীৰ কিছু পৰামৰ্শ এনেধৰণৰ-

এনে সময়ত সৃষ্টিশীল কাম কৰিবলৈও তেওঁ কয়। বহুদিন ধৰি কৰিম বুলি পেলাই থোৱা কাম কৰিবলৈও তেওঁ পৰামৰ্শ দিয়ে। নতুন ভাষা, খেল, চিত্ৰ অংকণ, চিনেমা চোৱা ইত্যাদি কামো কৰিব পাৰে বুলি তেওঁ কয়। লগতে ক্লিনিকেল মনোবিজ্ঞানীগৰাকীয়ে কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ কৰাৰ কথা কয়। উদাহৰণস্বৰূপে তেওঁ আমি সূৰ্যক পোহৰ বাবে ধন্যবাদ জনোৱা, এনে এটা জীৱন উপহাৰ দিয়াৰ বাবে পিতৃ-মাতৃক কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ কৰাৰ কথাও কয়। ছ'চিয়েল মিডিয়াৰ যুগত চিঠি পত্ৰ লিখাৰ কথাও তেওঁ কয়। লগতে ফেক খবৰৰ পৰা আতৰি থাকিবলৈও তেওঁ কয়।

কোৰোনা ভাইৰাছৰ সংক্ৰমণ ৰোধৰ বাবে হোৱা লকডাউনৰ সময়ত গ্ৰাৰ্হস্থ্য হিংসা বাঢ়িছে। বৃদ্ধি পাইছে শিশুৰ যৌন নিৰ্যাতনৰ সংখ্যা। ভাৰতত চাইল্ড হেল্পলাইন নম্বৰলৈ ১১ দিনত ৩ লক্ষাধিক লোকে ফোন কৰিছে। ২৫ মাৰ্চৰ পৰা চাইল্ড হেল্পলাইনলৈ অহা ফোনৰ সংখ্যা ৫০ শতাংশ বাঢ়িছে। সকলোৱে কেৱল শিশুসকলক নিৰ্যাতন আৰু উৎপীড়নৰ পৰা সুৰক্ষা দিবলৈ অনুৰোধ জনাইছে। ১০৯৮ নম্বৰলৈ ২০ৰ পৰা ৩১ মাৰ্চলৈ অহা ৩ লক্ষাধিক ফোনৰ ৩০ শতাংশ অৰ্থাৎ ৯২ হেজাই উৎপীড়ন আৰু হিংসাৰ। মহিলাৰ বিৰুদ্ধে হোৱা উৎপীড়নৰ সংখ্যাও পূৰ্বৰ তুলনাত ৫০ শতাংশ বাঢ়িছে। লকডাউনৰ সময়ত হোৱা গ্ৰাৰ্হস্থ্য হিংসাক লৈ চিন্তিত ৰাষ্ট্ৰসংঘও।

কোৰোনা ভাইৰাছত এতিয়া দৈনিক যিমান লোকৰ মৃত্যু হৈছে লকডাউন দিয়া বা কোৰোনা ভাইৰাছৰ কথা পোহৰলৈ অহাৰ পূৰ্বে তাতকৈ বহু বেছি লোক দুৰ্ঘটনাৰ ফলত মৃত্যুৰ মুখত পৰিছিল। সমীক্ষাত প্ৰকাশ পোৱা অনুসৰি প্ৰতিবছৰে বিশ্বত দুৰ্ঘটনাৰ ফলত ১.৩৫ মিলিয়ন লোকৰ মৃত্যু হয়। পথ দুৰ্ঘটনাত প্ৰতিদিনে বিশ্বত ৩,৭০০ লোকৰ মৃত্যু হয়। ইয়াৰে অধিকাংশ খোজকাঢ়ি যোৱা, মটৰ চাইকেলত যোৱা আৰু চাইকেলত যোৱা লোক। এইচ আই ভি বা আন ৰোগৰ তুলনাত এইখন বিশ্বত এতিয়া দুৰ্ঘটনাৰ ফলতে অধিক লোকৰ মৃত্যু হয়।

যিখন বিশ্বত দুৰ্ঘটনাতে ইমান লোকৰ মৃত্যু হয়, তাত কোৰোনাক লৈ এতিয়া সকলোৰে চিন্তা। কাৰণ কোৰোনা ভাইৰাছক লৈ সকলো লোকৰে মনত প্ৰশ্নৰ সৃষ্টি হৈছে। সজাগতাৰ সলনি সকলো লোকৰে মনত ভৰাই দিয়া হৈছে আতংখ। লকডাউনৰ সময়ত দুৰ্ঘটনা, চোৰ, ডকাইটৰ সংখ্যা হ্ৰাস পাইছে। কুলি, কেতেকি গছৰ দালত পৰিব পাৰিছে। পূৰ্বে এখিলাও পাত নোলোৱা জি এছ ৰোডৰ গছ পুলিবোৰ এতিয়া সেউজীয়া হৈছে। তাৰ মাজতে জীৱন ৰক্ষাৰ যুদ্ধ, কোৰোনাৰ সংক্ৰমণ ৰোধ কৰাৰ যুদ্ধ চলিছে। দৰিদ্ৰতা আছেই। কিন্তু কথাতে কোৱা হয় প্ৰতিটো নিশাৰ পিছতে পুনৰ পোহৰ হয়। ভাল দিন আহিব। কোৰোনা আতৰিব। আপুনি এসাঁজ মাছ-মাংসৰে খাবলৈ মন কৰি লকডাউন অৱমাননা নকৰিব। কোৰোনাক প্ৰতিহত কৰক। মিছা কথা কৈ আৰক্ষীৰ পৰা হাৰিব পাৰিব কোৰোনা ভাইৰাছৰ পৰা নহয়। আকৌ এবাৰ মন কৰকচোন আমাৰ চৌপাশে দিনে নিশাই আমাৰ বাবে কাম কৰি থকা চিকিৎসক-আৰক্ষীৰ লোকসকলে আপোনাক অনুৰোধ কৰিছে। কৈছে,

"We came to work for you, Please stay home for us."